Jakie garnki kupić?

Jeśli masz jeszcze w domu garnki sprzed kilkudziesięciu lat, które pamiętają produkty wystane w kolejkach peerelowskich sklepów, pora je wymienić. Nowe technologie naczyń sprawiają, że jakość potraw jest dużo lepsza, a Ty masz szansę jeść zdrowiej i smaczniej. Koniecznie dowiedz się, jak i co wybrać!

Rodzaje

Garnek klasyczny

Klasyczny garnek to taki, który służy przede wszystkim do gotowania i duszenia na kuchenkach gazowych i elektrycznych. Nie zawsze jest wykonany z żaroodpornego materiału, natomiast powinien dobrze przewodzić i rozprowadzać ciepło. Obowiązkowo musi posiadać dwie rączki, najczęściej ma także pokrywę. Jego jakość zależy od tego, z czego jest wyprodukowany, jaką powłoką jest pokryty i jak grube jest jego dno.

Rondel

To specjalny garnek najczęściej z jedną, długą rączką, zazwyczaj mniejszy gabarytowo niż klasyczny odpowiednik. Służy do gotowania sosów, podgrzewania mleka, smażenia. Większość rondli posiada pokrywkę.

Garnek do gotowania na parze

To specjalny garnek służący do przygotowywania składników parze. Modeli jest wiele: od takich, które posiadają po prostu wyjmowane sito, po takie, się z kilku pięter przedzielonych wkładką z dziurkami. Większe, piętrowe modele umożliwiają gotowanie wielu składników jednocześnie.

Szybkowar

Jak sama nazwa wskazuje, jest to naczynie służące do szybkiego gotowania. Wszystko dzięki szczelnej, umocnionej uszczelkami pokrywie, która sprawia, że w naczyniu powstaje nadciśnienie w wysokości 1 atmosfery. W takich warunkach składniki gotują się dużo szybciej. To bardzo wygodne naczynie, szczególnie, jeśli chce się szybko przygotować zupę, udusić mięso, rybę. Szybkowary wykonuje się przeważnie ze stali i aluminium. Nowoczesne modele mają wiele dodatkowych funkcji i możliwość regulacji, ustawienia poziomów gotowania, mierzenie temperatury.

Garnki specjalistyczne

W ofercie producentów można znaleźć wiele garnków specjalistycznych, przystosowanych swoim kształtem i budową do składnika, jaki zamierza się gotować. Warto zastanowić się nad zakupem takiego urządzenia, jeśli często używa się garnka do gotowania jednej potrawy lub składnika. Można wybrać garnek do makaronu, mleka, szparagów, a nawet na marokańską potrawę – tagine.

Niektóre garnki posiadają kilka wkładek, np. do gotowania na parze, do makaronu, dzięki temu są multifunkcyjne. Takie modele znajdziesz w ofercie firmy Le Creuset.

Garnek klasyczny	Rondel	Garnek do gotowania na parze

Elo-Pol Elo Rubicast	Rondel Fissler snack set	Emalia Olkusz
Szybkowar	Garnek do szparagów	Garnek do tagine

Szybkowar Silit Econtrol	Emalia Olkusz	Ikea stil

Materiał korpusu

Podstawowym kryterium wyboru garnków powinien być materiał, z którego są wykonane: to od niego zależy, czy gotowanie będzie proste i efektywne czy żmudne i uciążliwe. W ofercie producentów możesz znaleźć:

Garnki aluminiowe

Circulon Contempo, garnek klasyczny z twardo anodowanego aluminium Kilka lat media grzmiały na temat garnków z aluminium, mówiło się, że są szkodliwe, że wydzielają się z nich podczas gotowania niebezpieczne dla zdrowia substancje, że należy je szybko wymienić na nowsze, lepsze modele. Niestety, te doniesienia były prawdziwe. Temperatura wyższa niż 180 stopni powoduje, że garnki wykonane z aluminium mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Dlaczego więc nadaj produkuje się modele wykonane z tego właśnie materiału? Nowoczesnym garnkom aluminiowym daleko do tych, którym kilka lat temu pozbywaliśmy się ze swoich kuchni. Wszystko dlatego, że pokrywa się je różnego rodzaju trwałymi powłokami, np. emalią, teflonem, dzięki czemu gotowanie jest bezpieczne, a najlepsze właściwości tego materiału – znakomite przewodzenie ciepła i doskonała odporność – można w pełni wykorzystać.

Najwyższą jakość mają patelnie wykonane z aluminium anodowanego. Takie naczynia znajdziesz w ofercie firmy Circulon.

Zalety	Wady
Dobrze przewodzą ciepło Są odporne – anodowane aluminium jest nawet dwukrotnie bardziej wytrzymałe niż klasyczna stal Można ich używać w piekarniku, ale wyłącznie w niskich temperaturach (do 180 stopni)	Nie każdy garnek aluminiowy nadaje się do użycia na płytach indukcyjnych Po starciu powłoki mogą wydzielać substancje niebezpieczne dla zdrowia Szybko tracą ciepło

Garnki stalowe

Zelmer Sadento, garnek z nierdzewnej stali Stal jest bardzo popularnym materiałem do produkcji garnków. Ma dobre parametry: jest wytrzymała, nie rysuje się, nie wymaga stosowania powłok. Nadaje się do kuchenek indukcyjnych. Najlepiej sprawdzają się garnki wykonane ze stali nierdzewnej (stanowią zdecydowaną większość sklepowej oferty), którą oznacza się wygrawerowanym na dnie garnka symbolem: 18/10. Warto pamiętać, że dobry garnek stalowy to taki, który ma grube dno, najlepiej z umieszczoną w nim miedzianą bądź aluminiową wkładką, która jeszcze lepiej przewodzi ciepło. Najbardziej wytrzymałym materiałem jest stal anodowana.

Uwaga alergicy! Stal bardzo często zawiera nikiel, czyli pierwiastek powodujący uczulenie. Przed zakupem stalowych naczyń, należy się upewnić, że nie ma się na nie alergii.

Zalety	Wady
Są odporne na zarysowania Dość dobrze przewodzą ciepło Nadają się do użycia na kuchenkach indukcyjnych Nie reagują z kwaśnymi substancjami Do mieszania w nich można używać klasycznych sztućców, nie rysują się Można ich używać w piekarniku	Mogą uczulać Wolno się nagrzewają (chyba że posiadają miedzianą bądź aluminiową wkładkę w dnie) Wymagają uprzedniego zahartowania (jeśli nie są pokryte powłoką nieprzywierającą)

Garnki miedziane

Rondel Mauviel wykonany w 100% z miedzi Mają swoich zagorzałych zwolenników, którzy nie wyobrażają sobie gotowania w innych naczyniach. I rzeczywiście, to garnki dla koneserów. Są dość ciężkie i bardzo drogie. Kupuje się je przede wszystkim dlatego, że idealnie przewodzą ciepło, równomiernie się nagrzewają i długo utrzymują temperaturę (dzięki temu nadają się np. do całodziennego smażenia dżemów). W wielu modelach garnków miedź jest wyłącznie dodatkiem (np. krążkiem na dnie), który sprawia, że lepiej przewodzą ciepło. Garnki wykonane w 100% z miedzi to towar z wyższej półki, który wymaga specjalnej pielęgnacji.

Zalety	Wady
Dobrze przewodzą ciepłoDługo utrzymują temperaturę Są bardzo wytrzymałe	Sporo kosztująSą ciężkie Te niepokryte cyną czy stalą wymagają specjalnej pielęgnacji Nie wszystkie miedziane naczynia nadają się do użycia na płytach indukcyjnych

Garnki żeliwne

Garnek z żeliwa, Skeppshult Żeliwo to nic innego jak stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, takimi jak siarka czy mangan. Ci, którzy pamiętają lub posiadają jeszcze w domu czarne żeliwne „cygańskie” patelnie, wiedzą, żeliwo jest przede wszystkim ciężkie i wymaga specjalnej konserwacji. Ma jednak wiele zalet: jest trwałe, świetnie przewodzi ciepło, nadaje się do przygotowywania potraw, które wymagają długiego gotowania, duszenia. Współczesne żeliwne garnki często pokrywa się je warstwą emalii lub powłoki nieprzywierającej, chociaż nie brakuje też modeli tradycyjnych wykonanych w 100% z ekologicznego, naturalnego żeliwa, produkuje je m.in. skandynawska firma Skeppshult.

Zalety	Wady
Są bardzo trwałe Doskonale przewodzą ciepło Długo trzymają temperaturę Wydzielają zdrowe żelazo Świetnie sprawdzają się na płycie indukcyjnej	Są drogie Są bardzo ciężkie Wymagają pielęgnacji

Garnki szklane

Garnek szklany pokryty ceramiką, Neoflam Szkło bardzo równomiernie i szybko się nagrzewa, co miał okazję odczuć na własnej skórze każdy, kto wziął kiedykolwiek do ręki szklankę wypełnioną wrzątkiem. Z tego właśnie powodu jest dobrym materiałem na garnki. Dodatkowo, jest odporne na zapachy – nie chłonie ich i nie nadaje potrawom posmaku. Szklane garnki pokrywa się najczęściej emalią i innymi powłokami, dzięki czemu są odporne na zniszczenie, trwalsze. Mimo to, lepiej uważać i strzec się przed upuszczeniem ich na podłogę.

Zalety	Wady
Dobrze przewodzą ciepło Nie pochłaniają i nie oddają zapachów Nadają się do kuchenek indukcyjnych	Szybko tracą ciepło Nie są tak odporne jak miedziane, stalowe czy żeliwne

Dobry garnek to taki, który posiada atest albo certyfikat (przyznany np. przez TÜV Rheinland Polska). Ważna jest też gwarancja, która u niektórych producentów jest nawet dożywotnia.

A może gliniane garnki rzymskie? Ich nazwa może się wydawać archaiczna, rzeczywiście - wynaleziono je mniej więcej 2500 tys. lat temu. Świetnie sprawdzają się w kuchni. Glina, po skropleniu wodą, umożliwia gotowanie bez użycia w tłuszczu. Garnek rzymski wystarczy umieścić w piekarniku, a potrawy, puszczając tłuszcz i wodę, gotują się w sosie własnym. Dzięki temu są soczyste, zachowują wartości odżywcze. Garnki stylizowane na starożytne znajdziesz w ofercie firm RÖMERTOPF czy Emalia Olkusz.

Powłoki

Materiał, z którego wykonany jest garnek, jest równie istotny, jak powłoka, którą jest pokryty: to ona ma bezpośredni kontakt z jedzeniem, które przygotowujemy w naczyniu. Powłoki garnków wykonuje się najczęściej z materiałów, takich jak:

emalia
teflon
tytan
ceramika

W tabeli znajdziesz i porównasz właściwości każdej z powłok:

Emalia	Teflon	Tytan	Ceramika
Emaliowanie jest popularną metodą zabezpieczania garnków, szczególnie tych stalowych i szklanych. Emalia jest antybakteryjna, odporna na działanie kwasów i substancji zasadowych i co ważne – nie zawiera chemicznych substancji. Z czasem może odpyskiwać, wtedy garnek nie nadaje się już do użytku.	Teflon to fluoro-polimerowa powłoka firmy DuPont. Można na niej smażyć bez tłuszczu, należy jedynie pamiętać, żeby do mieszania w teflonowych naczyniach używać specjalnych sztućców z drewna bądź tworzywa sztucznego. Teflon nie jest odporny, łatwo go zarysować, a po uszkodzeniu naczynie nie nadaje się do użycia. Najlepiej jeśli teflon jest oryginalny (Teflon®), nie może też zawierać szkodliwego PFOA (ten składnik mają niektóre tanie, teflonowe naczynia).	To bardzo trwała powłoka, w zasadzie nie do zdarcia, co stanowi jej największą zaletę. Jest odporny na substancje kwasowo-zasadowe. Do mieszania w garnkach z tytanowymi powłokami można używać klasycznych sztućców.	Ceramiczne powłoki są uznane za powłoki bardzo dobrej jakości. Nie przywierają, są naturalne, nie reagują z potrawami, są odporne na zarysowania, nie ulegają korozji. Nie wszystkie garnki tego typu nadają się do użycia na kuchenkach indukcyjnych, warto sprawdzić to przed zakupem.

Oprócz tych popularnych powłok na rynku nie brakuje różnych alternatyw stanowiących połączenie różnych materiałów, często bardzo dobrej jakości. Za przykład może posłużyć antybakteryjny Silargan marki Silit czy Green Tek firmy Scanpan. W tym wypadku warto zaufać sprawdzonej, uznanej marce.

Budowa i wykonanie

Wielkość i kształt

Kupując garnek lub komplet garnków, koniecznie zwróć uwagę na wielkość i kształt naczynia. Pamiętaj, że garnki o kształcie pyzy czy baryłki – lekko lub bardziej wypukłe – sprawiają, że potrawy gotują się nieco szybciej, poza tym po ugotowaniu mogą posłużyć jako misa do podawania potraw. Prosty kształt ułatwia z kolei gotowanie równomierne (np. zup i makaronów), bardzo dobrze sprawdza się podczas odcedzania.

W ofercie garnków do domowego użytku są dostępne modele o pojemności od 0,5 do 15 litrów.

Dno, pokrywa, uchwyty

Materiał, z którego wykonany jest korpus i powłoka garnka, jest bardzo ważny, ale koniecznie zwróć tez uwagę na:

grubość dna
materiał, z którego jest wykonana pokrywa
jakość dodatkowych elementów: rączek, uchwytów

Garnki z podwójnym dnem, Silit Inspiration Zacznijmy od dna. Warto zapamiętać sobie zasadę: dobry garnek to ciężki garnek. A najlepszy to taki, który ma grube dno, oczywiście wykonane z odpowiedniego materiału bądź materiałów. Najlepsze modele mają podwójne, a nawet potrójne dna wykonane z kilku materiałów, które łączą swoje właściwości, żeby jak najlepiej rozprowadzać ciepło po powierzchni naczynia. Odpowiednia grubość dna ma znaczenie szczególnie dla posiadaczy kuchenek indukcyjnych. Dno garnków przystosowanych do takich płyt powinno być płaskie i wykonane z odpowiedniego materiału albo pokryte specjalną powłoką. Metodą na dowiedzenie się, czy dany garnek współpracuje z indukcją jest upewnienie się, że przyciąga magnes (można zrobić test z magnesem w sklepie). Pokrywa to kolejny bardzo istotny element. Może być stalowa lub żeliwna (nieprzezroczysta) albo szklana (przezroczysta). Oczywistym wyborem zdaje się być przezroczysta pokrywa szklana, która ułatwia obserwowanie procesu gotowania, ale warto przyjrzeć się zaletom pokryw stalowych i żeliwnych: dużo lepiej radzą sobie ze skraplaniem pary, dzięki czemu przyspieszają proces gotowania. Poza tym, po upuszczeniu na podłogę, nie stłuką się tak jak szklana odpowiedniczka. Dobra pokrywa to taka, która idealnie pasuje do garnka, ma specjalne otwory albo piny dystansowe umożliwiające odprowadzenie pary. Powinna być lekko wypukła, co umożliwia lepszą cyrkulację powietrza.

Niektóre modele umożliwiają zaczepienie pokrywy na korpusie i ustawienie jej w stałej pozycji. To bardzo wygodne rozwiązanie posiadają niektóre garnki firmy Fissler.

Rączki i uchwyty są bardzo ważne dla Twojego bezpieczeństwa. Niektóre garnki – i mowa tu nie tylko o modelach z niższej,

Nienagrzewające się, mocowane do korpusu stalowe rączki garnka Fissler Solea ale też z wyższej półki – są wyposażone w łatwo nagrzewające się uchwyty, niezabezpieczone termoodpornym materiałem. Mogą to być tanie garnki „supermarketowe” albo droższe, odlane w całości, np. z żeliwa. Decydując się na takie naczynie, trzeba pamiętać, żeby zaopatrzyć się w dobre rękawice chroniące przez poparzeniami. Najlepsze materiały zabezpieczające rączki przed nagrzaniem to: bakelit, silikon, aluminium i stal. Dzięki nim garnek nadaje się do użycia także w piekarniku (w przypadku silikonu nie można przekroczyć temp. 230, a aluminium i bakelitu – 180 stopni Celsjusza). Tanie tworzywa sztuczne niskiej jakości są dużo mnie praktyczne, szczególnie w przypadku klasycznych kuchenek gazowych – krzywe ustawienie garnka na palniku może sprawić, że rączka lub uchwyt będą się topić.

Dobre rączki i uchwyty powinny być ergonomiczne, wyprofilowane tak, żeby łatwo było je chwycić, a niebezpieczeństwo wyślizgnięcia garnka zostało ograniczone do minimum.

A może miernik temperatury? Niektóre modele garnków (np. szybkowary) są wyposażone w miernik ułatwiający kontrolowanie temperatury gotowanych potraw. To bardzo praktyczne, szczególnie w przypadku składników, dań, które nie powinny się zagotować, tylko osiągnąć określoną temperaturę – 70, 80 stopni Celsjusza. Mierniki znajdziesz m.in. w pokrywach garnków Bachmayer.

Producenci i ceny

Kupując garnek lub komplet garnków z pewnością warto oprzeć się na renomie producenta i wybierać z oferty polecanych przez użytkowników firm. Należą do nich np.:

Anolon
Bachmayer
Beka
Berghoff
Circulon
Elo-Pol
Emalia Olkusz
Fiskars
Fissler
Le Crueset
Neoflam
Mauviel
RÖMERTOPF
Scanpan
Silampos
Silit
Skeppshult
Tefal
Zelmer

Cena pojedynczego garnka waha się od 10 (proste garnki emaliowane z cienkimi ściankami) do nawet 1500 złotych (w tej cenie kupisz rewolucyjne, kilkuwarstwowe garnki z grubym dnem i miernikiem temperatury, np. firmy Zepter). Za komplet garnków zapłacisz od kilkuset złotych do nawet kilkunastu tysięcy złotych. Wiele zależy od materiału, ale też komponentów. Najlepiej wyposażone komplety mają nawet kilkanaście garnków i innych naczyń różnej wielkości. W tabeli znajdziesz przykłady garnków z trzech przedziałów cenowych:

Garnek do 100 zł	Garnek do 200 zł	Cena nie gra roli

Garnek z nierdzewnej stali, Ikea 365+, cena: ok. 60 zł	Garnek z aluminium ze szklaną pokrywą pokryty neprzywierającą powłoką, Elo-Pol Elo Rubicast, cena: ok. 160 zł	Szybkowar stalowo-ceramiczny, Silit Econtrol, cena: ok. 1120 zł

Podsumowanie

Zakup garnka powinien być poprzedzony dokładnym przestudiowaniem materiału, z którego jest wykonany jego korpus, pokrywa i wszystkie inne elementy, także uchwyty i rączki. Jeśli gotujesz na płycie indukcyjnej, upewnij się, że dany model będzie z nią współpracował (większość nowych garnków pasuje do każdego typu kuchenki). Koniecznie zwróć uwagę na powłoki – teflon jest bezpieczny, ale tylko wtedy, kiedy nie zawiera PFOA, ceramika i tytan to najlepsze rozwiązania. Weź pod uwagę wielkość i kształt naczynia, dopasuj je do swoich potrzeb. Zastanów się nad zakupem szybkowaru, szczególnie, jeśli nie lubisz spędzać dużo czasu w kuchni. Pamiętaj, że warto mieć w domu kilka garnków różnej wielkości – gotowanie w zbyt małych naczyniach jest uciążliwe, a w zbyt dużych – nieekonomiczne. Życzymy udanego wyboru i pysznych, zdrowych potraw przygotowanych w nowym garnku!