Jaki wok kupić?

Lubisz gotować? Jesteś smakoszem azjatyckiej kuchni? W takim razie po prostu musisz zaopatrzyć się w dobry wok. Ale uwaga: nie wszystko to, co w sklepach sprzedawane jest pod tą nazwą, rzeczywiście zasługuje na miano tradycyjnego woka. Dlatego przed zakupem, koniecznie przeczytaj ten artykuł. Wok to najpopularniejsze chińskie naczynie. Obecnie znajduje się w każdej chińskiej kuchni, a jego prototyp był używany już tysiące lat temu. Zgodnie z tradycją, wieszało się go nad paleniskiem. Używali go nie tylko Chińczycy. Bez niego nie byłoby kuchni indyjskiej, japońskiej, tajskiej, wietnamskiej. Różnica między wokiem a patelnią nie dotyczy wyłącznie kształtu. Gdyby to samo danie usmażyć na zwykłej patelni z płaskim dnem i w woku, efekt byłby zupełnie inny! Potrawy smażone w woku są soczyste, zachowują wartości odżywcze, przyrządza się je dużo szybciej. Poza tym, wok spełnia też rolę ganka i parowaru. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym wyjątkowym naczyniu pochodzącym z Państwa Środka, przeczytaj ten artykuł.

Rodzaje

Woki tradycyjne

Są to woki używane w kuchni chińskiej od lat, mają półokrągłe dno, są wykonane z żelaza, żeliwa lub stali węglowej. Znajdziesz wśród nich:

Wok chiński żeliwny firmy Geist

Wok kantoński – wok tradycyjny, z półokrągłym dnem. Jego znakiem charakterystycznym są dwie rączki umieszczone po bokach. Może być wykonany ze stali węglowej albo żelaza, oba materiały zapewniają doskonałe przewodzenie i utrzymywanie ciepła. Wok kantoński jest ciężki, a duży ciężar i brak rączki utrudniają podrzucanie, dlatego najczęściej stoi nieruchomo na kuchence. Czas przygotowania potraw w takim naczyniu jest dłuższy, ale jakość dań jest bardzo wysoka. Tradycyjne modele są kute ręcznie, chociaż większość woków kantońskich, które można kupić w sklepach, to modele wyciskane prasą hydrauliczną. Woki tradycyjne są używane w dobrych restauracjach, gdzie priorytetem jest jakość przyrządzanych dań.
Wok mandaryński – w języku mandaryńskim znany jako „guò”. Jest głębszy, ale mniejszy, lekki i wygodny, wykonany zazwyczaj ze stali węglowej. Można w nim przyrządzać dania metodą stir-fry, czyli mieszać składniki, podrzucając wok. Taki sposób przyrządzania potraw ułatwia dodatkowo umieszczona z boku rączka.Wok mandaryński to najpopularniejszy wok gastronomiczny, używany na przykład budkach z chińskim jedzeniem na wynos i wszędzie tam, gdzie liczy się szybkość przygotowanych potraw.
Wok pekiński – podobnie jak mandaryński, posiada rączkę umożliwiającą podrzucanie, jest za to od niego głębszy. Wok pekiński można nazwać wokiem optymalnym: łączy w sobie cechy woka tradycyjnego – wykonuje się go z wysokiej jakości stali węglowej – a jednocześnie jest tak wygodny i poręczny, jak wok mandaryński i umożliwia przygotowywanie dań metodą stir-fry. Taki wok z pewnością sprawdzi się w każdej domowej kuchni.

Wok z płaskim dnem

Wok Kanton, Fissler Według koneserów nie zasługuje na miano woka, ale prawda jest taka, że modele ze spłaszczonym dnem stanowią znaczną większość dostępnych na rynku woków. Są przystosowane do płyt indukcyjnych i standardowych płyt gazowych, stąd ich popularność. Wykonuje się je z różnych materiałów – aluminium pokrytego nieprzywierającą powłoką, żeliwa, żelaza, stali. Mają różną wielkość, grubość i kształt, także każdy z pewnością znajdzie model dla siebie.

Wok elektryczny

Wok elektryczny, Prestige 54794 Jest to wok, który nie wymaga użycia płyty grzewczej, wystarczy podłączyć go do gniazdka. Jego moc jest dość wysoka (1800-5000 W), dzięki temu dania można przygotowywać efektywniej niż na klasycznych palnikach gazowych czy indukcyjnych. Na podstawie zazwyczaj znajdują się pokrętła do regulacji mocy i lampki kontrolne. Wok może być przymocowany do podstawy (większość modeli) bądź umieszczony w podstawie (modele półprofesjonalne i profesjonalne). Część woków elektrycznych to modele indukcyjne, działające na tej samej zasadzie co indukcyjne płyty grzewcze, czyli wytwarzające pole magnetyczne (woki firmy Hendi).

Mimo innowacyjności, wokom elektrycznym jest daleko do klasycznych, tradycyjnych. Nie jest w stanie nagrzać się tak samo dobrze i tak samo długo utrzymać ciepło.

Budowa i wielkość

Każdy wok składa się z części zwanej potocznie patelnią, uchwytów i rączki. Bardzo istotnym elementem budowy woka jest dno, które kiedyś było wyłącznie półokrągłe, co zapewniało równomierne nagrzewanie się dna i ścianek naczynia. Obecnie większość woków jest dostosowana do użytku na standardowych kuchenkach gazowych i płytach indukcyjnych i posiada spłaszczone dno.

Koneserzy woków twierdzą, że naczynia ze spłaszczonym dnem nie do końca zasługują na miano „woków”, zaznaczając, że nie są w stanie przyrządzić potraw w ten sam sposób, co modele tradycyjne. Do Ciebie należy decyzja, czy kupić klasyczny wok i dokupić specjalny pierścień, który umożliwi Ci smażenie na standardowych płytach grzewczych. Jego cena zaczyna się od 15 złotych.

Standardowym i obowiązkowym wyposażeniem jest też pokrywa, dzięki której można gotować na parze i dusić potrawy. Wybierając wok, upewnij się, że jest dołączona do zestawu.

Sprawdź jakość pokrywy. Powinna dokładnie przywierać do patelni woka i posiadać otwory wentylacyjne, które pozwolą parze ulatywać na zewnątrz. Dobrze, jeśli jest przezroczysta, pozwala to kontrolować proces przygotowywania potraw.

Ruszt do gotowania na parze, FisslerWażnym elementem woka jest zakładana na patelnię ruszt do gotowania na parze, dzięki której można przyrządzić soczyste, pełne witamin składniki i tradycyjne potrawy kuchni chińskiej, na przykład pierożki won ton. Podczas kupowania woka zobacz, czy jest dołączona do zestawu, ewentualnie – czy można ją dokupić. Niektóre modele, np. Princess Electronic Wok, zawierają dodatkową kratkę do przygotowywania japońskiego dania – tempury.

Niektóre woki mają w zestawie specjalne łopatki służące do mieszania. Są one niezbędne, jednak można je bez problem dokupić, nie są więc obowiązkowym kryterium zakupu woka. Najlepsze łopatki to te wykonane ze stali węglowej.

Bardzo istotna jest wielkość woka. Tradycyjne naczynia mają średnicę około 70 centymetrów, ale większość woków dostępna w polskich sklepach ma średnicę ok. 30-36 centymetrów. Oprócz średnicy, która jest podstawowym parametrem woków, duże znaczenie ma też głębokość, od której w dużej mierze zależy pojemność, szczególnie, jeśli naczynie ma służyć do przygotowywania posiłków dla więcej niż dwóch osób.

Niektórzy producenci podają pojemność wyrażoną w litrach. Waha się pomiędzy 3 a 6,5 litra.

Materiał

Tradycyjne woki były duże, wykonane z żeliwa, miały grube ścianki. Nie nadawały się do podrzucania, ciężko było je podnieść, dlatego często były wbudowywane w glinianą kuchenkę.

Wok ze stali węglowej, Ken hom Dziś standardy kuchennego wyposażenia zmieniły się i woki też musiały przejść rewolucję. Stały się poręczniejsze, mniejsze, lżejsze, zaczęto wykonywać je z innych materiałów. W ofercie możesz znaleźć: woki ze stali węglowej – są droższe, ale bardzo dobrej jakości, uważane za godne odpowiedniki woków żeliwnych. Stal węglowa, czyli stop metali z wysoką zawartością węgla, to materiał świetnie przewodzący ciepło, a jednocześnie lżejszy. Wok ze stali węglowej zadowoli tych, którzy szukają nowoczesnego naczynia wysokiej jakości. Trzeba jednak pamiętać, że stal węglowa „nie lubi” kwaśnych produktów: soku z cytrusów, kwasu cytrynowego.

Decydując się na wok ze stali węglowej, pamiętaj, że musi być przed użyciem patynowany (sezonowany) – ta procedura zapobiega rdzewieniu. Producent powinien dołączyć instrukcję patynowania do woka, a jeśli jej nie ma, posiłkuj się Internetem: w sieci nie brakuje wskazówek dotyczących tego procesu.

W ofercie są też woki z klasycznej stali, bez wysokiej zawartości węgla. Lepiej jednak nie mylić jej z węglową, która trzyma ciepło dużo dłużej i lepiej się nagrzewa.

woki aluminiowe – tańsze odpowiedniki stalowych woków, wykonane z lekkiego aluminium pokrytego nieprzywierającą powłoką, na przykład oryginalnym Teflonem® firmy DuPont. Woki aluminiowe są lekkie, ale jak twierdzą eksperci, nie są w stanie dorównać tradycyjnym, żeliwnym wokom, chociażby dlatego, że bardzo krótko trzymają ciepło.

Decydujesz się na wok ze stopu aluminiowego? Koniecznie sprawdź jakość powłoki. Jeśli producent deklaruje, że jest to teflon, zobacz, czy ma charakterystyczny znaczek sygnalizujący oryginalność. Jeśli jest to powłoka tytanowa, możesz być spokojny o jakość.

Wok z żeliwa, Skeppshultwoki z żelaza – żelazo nie jest tak popularne jak stal czy aluminium, ale są producenci, którzy specjalizują się w wytwarzaniu naczyń z tego właśnie materiału. Żelazo jest dość ciężkie, ale ma też ważną zaletę – długo utrzymuje ciepło.

Na rynku wciąż można też dostać woki żeliwne, produkuje je między innymi skandynawska firma Skeppshult. Są ciężkie, ale szybko się nagrzewają i długo trzymają ciepło.

woki ceramiczne – ceramiczne naczynia zdobywają ostatnio coraz większą popularność, dlatego też na rynku pojawiły się także ceramicze woki. Mają gładką powierzchnię, która nie wpływa na smak przygotowywanych potraw, są bardzo wytrzymałe. Woki ze ceramiki produkuje między innymi firma Silit. Poza wyborem materiału, każdy, kto przymierza się do zakupu woka, powinien sobie odpowiedzieć na pytanie: kuty ręcznie czy wytłaczany? Chodzi tu oczywiście o metodę produkcji woka. Modele kute ręcznie to rzadkość. Warto pamiętać, że takie naczynia powinny pochodzić z Azji (to tam kuje się woki) i najlepiej dodatkowo posiadać specjalny certyfikat. Znaczna większość woków dostępnych w sklepach to naczynia wytłaczane przez maszyny. Mimo tego, że uważa się je powszechnie za gorsze jakościowo, w rzeczywistości są bardziej trwałe. Kompromisem między tradycją a nowoczesnością są woki wytłaczane, a następnie wykańczane ręcznie. Ręczne kucie sprawia, że są ich wykonanie jest precyzyjniejsze, a przy tym zachowują trwałość naczyń produkowanych maszynowo.

Ręczne wykończenie można rozpoznać po niewielkich rysach widocznych na ściankach i dnie woka.

Jaki do jakiej płyty gazowej?

Dopasowanie woka do płyty grzewczej, albo odwrotnie – płyty grzewczej do woka – to podstawa. Na wstępie trzeba zaznaczyć, że w dawniej w wokach smażyło się na żywym ogniu. Wysoka temperatura sprawiała, że potrawy przyrządzało się szybko, a nierównomierny płomień rekompensowały grube ściany woka, które długo trzymały ciepło. Standardowe płyty gazowe i elektryczne nie są do końca przystosowane do woków, przede wszystkim ze względu na niską moc cieplną. Co nie znaczy, że modeli do klasycznych płyt gazowych i elektrycznych nie ma. Wręcz przeciwnie: mają spłaszczone dno, co upodabnia je do klasycznych patelni, a ścianki tak samo pochyłe jak klasyczne woki.

Jeśli posiadasz w domu płytę indukcyjną, możesz wybrać wok ze stali węglowej. Ten materiał najlepiej współgra z polem magnetycznym.

Pamiętaj, żeby sprawdzić w na opakowaniu bądź w opisie technicznym woka, czy jest przystosowany do rodzaju płyty grzewczej, jakiej używasz.

Jeśli marzysz o półprofesjonalnym bądź profesjonalnym kucharzeniu, masz do wyboru dwie inne opcje:

zakup specjalnego palnika do woka
zakup płyty gazowej z palnikiem do woka

Palnik do woka, Sonarema-Fondex Palniki do woków, które można dokupić oddzielnie, to modele gazowe, z dołączoną do zestawu butlą, wykonane z najczęściej z żeliwa. Ich moc waha się od 9000 W (modele półprofesjonalne) do 18000 W, a nawet 100 kW (modele przeznaczone tylko dla gastronomii, używane w dobrych restauracjach). Dla porównania, moc standardowych palników gazowych wynosi maksymalnie około 1800 W. Oprócz mocy, palniki do woków różnią się też budową: ich powierzchnia grzewcza jest duża, a pierścieni grzewczych jest więcej, dzięki czemu gaz nie podgrzewa wyłącznie ścianek naczynia, ale też najważniejszą część woka – jego dno. Dodatkowo, palniki do woków są przystosowane do tradycyjnego kształtu naczynia i półokrągłego dna.

Eksperci uważają, że przygotowywanie potraw w woku na zwykłej gazowej płycie grzewczej nie ma sensu, bo zwykłe palniki, ze względu na swoją moc i budowę, nie są przystosowane do budowy naczynia, więc potrawy nie mają szans smakować tak, jak powinny.

Alternatywnym rozwiązaniem jest zakup płyty gazowej ze specjalnym palnikiem do woka – to propozycja dla osób, które właśnie remontują swoją kuchnię. Moc takich palników wynosi średnio 3000-4000 W. Nie dorównuje profesjonalnym palnikom, ale każdy, kto wcześniej używał woka na standardowej kuchence, poczuje różnicę.

Producenci i ceny

Woki znajdziesz w ofercie producentów:

Anolon
Berghoff Woldwide
Ballarini
Circulon
Emalia Olkusz
Fissler
Geist
Hendi
Ken Hom
Peterhof
Prestige
Silit
Skeppshult
Tefal

Jeśli marzy Ci się wok ręcznie kuty i importowany z Azji, szukaj go w sklepach specjalistycznych, najlepiej z akcesoriami i produktami do przyrządzania azjatyckich potraw. Cena woka zależy od wielu czynników. Ważny jest oczywiście materiał i budowa: za tradycyjne, oryginalne woki wykonane ze stali węglowej i żeliwa trzeba zapłacić więcej niż za aluminiowe, chociaż i te potrafią kosztować nie mało. Generalnie, za dobrego jakościowo woka musisz zapłacić przynajmniej 100 złotych. Ceny najdroższych dochodzą do 1000 złotych. Woki elektryczne to koszt od 100 do nawet 9000 tysięcy zł (naczynia profesjonalne).

Do 100 złotych	Do 300 złotych	Do 1000 złotych

Wok ze stali węglowej, Ken Hom	Berghoff Auriga, wok aluminowy, pokrywa ze stali nierdzewnej	Wok Professional, ceramiczny, Silit

Podsumowanie

Każdy miłośnik kuchni chińskiej powinien zaopatrzyć się w wok. Najlepiej, jeśli jest to model tradycyjny, niekoniecznie kuty ręcznie, ale ręcznie wykańczany. Trzeba pamiętać o tym, że żeby wok przygotowywał dania jak z dobrej chińskiej restauracji, niezbędne jest zaopatrzenie się w specjalny palnik gazowy o odpowiedniej budowie i dużej mocy. Ważny jest oczywiście materiał, najlepiej jeśli jest to stal węglowa lub żeliwo, inne materiały nie dają takiego efektu, nie są w stanie nagrzać się odpowiednio i utrzymać ciepło. Życzymy Ci pysznych azjatyckich potraw, które przyrządzisz w swoim nowym woku!