Jaki prostownik do akumulatora kupić?

Wybór właściwego urządzenia nie jest oczywisty. Na rynku są różne rodzaje akumulatorów, do których pasują różnego rodzaju prostowniki. 

Rodzaje

Najprostszy podział prostowników wynika z ich budowy. Do wyboru masz:

• prostowniki standardowe
• prostowniki mikroprocesorowe
• trakcyjne

Prostowniki standardowe

Są to urządzenia najprostsze i najtańsze (od ok. 50 zł), których budowa oparta jest na transformatorze bez dodatkowych elektronicznych rozwiązań. W przypadku akumulatorów w samochodach osobowych rozwiązanie to jest wystarczające. Tym bardziej że często są wzbogacone automatyką i zabezpieczeniami chroniącymi przed zwarciami itp.

Prostowniki mikroprocesorowe

W tym przypadku mamy do czynienia z urządzeniami bardziej zaawansowanymi. Procesem ładowania kieruje mikroprocesor, w związku z czym odbywa się w sposób bezpieczny dla akumulatora. Prostowniki mikroprocesorowe w odróżnieniu od standardowych mają następujące właściwości:

• możliwość ładowania akumulatora bez konieczności jego odłączania od instalacji elektrycznej samochodu,
• stabilizację napięcia ładowania akumulatora (stabilizacja napięcia ładowania uniezależnia jednocześnie prąd ładowania od wahań wartości napięcia sieci energetycznej 230 V)
• automatyczne zakończenie ładowania po stwierdzeniu pełnego naładowania akumulatora
• automatyczną regulację prądu ładowania w zależności od zmierzonego napięcia ładowanego akumulatora
• automatyczne zabezpieczenie chroniące prostownik przed uszkodzeniami wynikającymi ze zwarcia „krokodylków” lub błędnym ich podłączeniem do akumulatora
• realizację pracy buforowej – nie trzeba odłączać prostownika od akumulatora bezpośrednio po zakończeniu ładowania (prostownik podłączony do akumulatora stale mierzy napięcie na jego zaciskach i automatycznie wyłącza się, a po stwierdzeniu spadku napięcia ponownie włącza proces ładowania)
• możliwość prowadzenia procesu odsiarczania akumulatora, poprzez jednoczesne rozładowywanie akumulatora przy użyciu podłączonego do niego obciążenia np. przy ładowaniu akumulatora bezpośrednio w pojeździe, podłączonego do jego instalacji elektrycznej 

W ofercie niektórych producentów znajdują się urządzenia zawierające dwa prostowniki w jednej obudowie, co pozwala na równoczesne ładowanie dwóch baterii. Jest to dobre rozwiązanie dla osób, które posiadają więcej niż jeden samochód.

Trakcyjne

Są to urządzenia przystosowane do ładowania potężnych akumulatorów różnego rodzaju urządzeń elektrycznych: wózków widłowych, aut o napędzie elektrycznym, urządzeń do mycia podłóg o dużych powierzchniach itp.

Rodzaje prostowników
standardowy	mikroprocesorowy	trakcyjny
MS 12 V/5 A Cyfronika	MTM 12 V/10 A Semi Elektronik	Elmech TLP

Prostowniki dzielimy również ze względu na rodzaj akumulatorów, do których są przeznaczone:

• do kwasowo-ołowiowych
• do żelowych

Prostowniki mikroprocesorowe mogą być używane do obu rodzajów akumulatorów.

Parametry

Poniżej przedstawiamy najbardziej istotne parametry prostowników, według których należy dopasować urządzenie do posiadanego akumulatora lub akumulatorów:

• prąd ładowania szczytowy
• prąd ładowania skuteczny
• napięcie wyjściowe
• napięcie zasilające
• rodzaj akumulatora, jaki może być ładowany
• ciężar
• wymiary

Prąd ładowania szczytowy/skuteczny

Podawany jest w amperach. Prąd ładowania szczytowy z reguły jest nieco wyższy od skutecznego. Dobierając prostownik, zwróć uwagę na prąd ładowania skuteczny. Powinien wynosić jedną dziesiątą pojemności akumulatora. Zatem jeśli pojemność Twojego akumulatora wynosi 50 Ah (amperogodzin) to optymalny prąd ładowania prostownika powinien wynosić 5 A (amperów).

Uwaga! Producenci niemal zawsze na opakowaniu podają maksymalną wartość prądu ładowania. Należy sprawdzić jaka jest wartość skutecznego prądu ładowania. Jeżeli prąd ładowania skuteczny będzie niewystarczający, ładowanie akumulatora „do pełna” może zająć nieproporcjonalnie dużo czasu, np. tydzień zamiast kilku bądź kilkunastu godzin.

Istnieją prostowniki nastawne o szerokim zakresie ładowanych akumulatorów, które można używać do ładowania pewnego spektrum pojemności akumulatorów, np. w ofertach producentów można znaleźć prostowniki o bardzo szerokim zakresie prądu ładowania – np. mikroprocesorowy prostownik MSW firmy Semi Elektronik może ładować akumulatory o pojemnościach od 5 do 330 Ah. Użytkownik może sam zaprogramować rodzaj ładowanego akumulatora, jego pojemność, czyli maksymalny prąd ładowania oraz obserwować na wyświetlaczu cyfrowym aktualne parametry ładowania takie jak: napięcie ładowania, prąd ładowania i pojemność ładowanego akumulatora.

Napięcie wyjściowe

Podawane jest w woltach. Musi być równe napięciu akumulatora. I tak, jeśli masz akumulator 12 V, będziesz potrzebować 12-woltowego prostownika. Przy czym wartość 12 V jest dość umowna, ponieważ ładowanie odbywa się prądem o napięciu nieco wyższym – od 13 do 16 V.
W motocyklach z reguły znajdują się baterie 6-woltowe, zatem do naładowania akumulatora motocyklowego potrzebny jest prostownik 6-woltowy. Ciągniki rolnicze, ciężarówki najczęściej wyposażane są w baterie 24-woltowe. W tym wypadku należy szukać prostownika o napięciu wyjściowym 24 V.

Na rynku dostępne są prostowniki przystosowane do ładowania akumulatorów o różnym napięciu: np. 6V/12V lub 12V/24V.

Napięcie zasilające

W Europie standardowo wynosi ono 230 V.

Prostowniki przywiezione ze Stanów Zjednoczonych zasilane są prądem o napięciu 110 V. Do ich stosowania konieczne jest zatem zastosowanie dodatkowego transformatora.

Rodzaj akumulatora, jaki może być ładowany

Jak już wspomnieliśmy, prostowniki najczęściej przystosowane są do ładowania akumulatorów żelowych lub kwasowo-ołowiowych. Na rynku są jednak prostowniki uniwersalne – mikroprocesorowe – które mogą ładować oba rodzaje akumulatorów.

Ciężar/wymiary

Ten parametr decyduje o mobilności urządzenia. Prostowniki standardowe i mikroprocesorowe są niewielkich rozmiarów (np. 18 x 18 x 10 cm) i ważą maksymalnie do 2 kg. Swobodnie można je przechowywać w szafce w garażu lub zapakować do bagażnika, a nawet większej skrytki w aucie. Prostowniki trakcyjne mogą mieć rozmiary sporej szafki nocnej i większe.

Wyposażenie i funkcje dodatkowe

Najprostsze prostowniki bez problemu może zbudować domorosły elektryk. Nowoczesne urządzenia są jednak bardziej skomplikowane i mogą być wyposażone w szereg udogodnień, które sprawiają, że proces ładowania jest bezpieczniejszy i dla baterii i dla ładowarki.
Wśród dodatków znajdują się różnego rodzaju wskaźniki:

• wyświetlacz LCD
• amperomierz/woltomierz
• diody

Dla laika wyświetlacz LCD może wydawać się wyposażeniem na wyrost. Dzięki temu podczas ładowania można śledzić aktualne napięcie ładowania, prąd ładowania, pojemność i poziom naładowania akumulatora.

Amperomierz/woltomierz wskazuje aktualny prąd ładowania/aktualne napięcie ładowania.

Diody zapalając się kolejno, wskazują poziom naładowania akumulatora.

Warto zwrócić uwagę na wykonanie prostownika i jego poręczność. Czy został wyposażony w rączkę do przenoszenia oraz uchwyty do nawijania kabla. Ergonomia nie jest tutaj najważniejsza, jednak decyduje o komforcie użytkowania.

Z amperomierzem i woltomierzem	Ze wskaźnikiem diodowym	Z wyświetlaczem LCD
Józef Kukla 12V/24V 20A	Telwin Geminy 11	Semi Elektronik MSW 12/8

Poniżej przedstawiamy szereg funkcji, które w znacznym stopniu ułatwiają obsługę prostownika i sprawiają, że cały proces jest bezpieczny:

• możliwość bezpiecznego ładowania akumulatora bez konieczności jego odłączania od instalacji elektrycznej samochodu
• możliwość ładowania wszystkich typów akumulatorów
• stabilizacja napięcia ładowania
• stabilizacja prądu ładowania
• jednokrotna faza gazowania akumulatora w celu wymieszania się elektrolitu, co powoduje znaczne przedłużenie żywotności akumulatora poprzez wyeliminowanie zjawiska parowania wody destylowanej (nie dotyczy akumulatorów żelowych)
• soft-start prądu ładowania, czyli stopniowe narastanie prądu ładowania, co przy bardzo rozładowanych akumulatorach zabezpiecza przed wypadaniem warstwy czynnej pasty ołowiowej z kratek oraz przeciwdziała uszkodzeniu prostownika
• automatyczne odsiarczanie akumulatora przez ładowanie pulsacyjne – powoduje automatyczne odsiarczanie płytek ogniw, zwłaszcza w zakresie niskich (od 3 do 10.5 V) napięć akumulatora,
• automatyczne odłączanie ładowania po wykryciu rzeczywistego stanu końca ładowania, czyli wówczas, kiedy napięcie na akumulatorze w ostatniej sekundzie przerwy w ładowaniu wynosi co najmniej 13.8 V
• ponowne włączenie ładowania, po wykryciu spadku napięcia na ładowanym akumulatorze do wartości 13.6 V
• automatyczna regulacja prądu ładowania podczas stabilizacji napięcia akumulatora; sterownik zmniejsza prąd ładowania tak, aby nie przekroczyć stabilizowanej wartości napięcia, 15.8 V (kwasowo-ołowiowy) albo 14.5 V ( żelowy),
• zabezpieczenie termiczne 3-progowe 2-punktowe: tyrystory i transformator sieciowy,
• wymuszone chłodzenie prostownika poprzez zastosowanie wentylatora, co pozwala na zwiększenie maksymalnej wartości prądu ładowania a tym samym skrócenie czasu ładowania akumulatora
• odporność na zwarcia krokodylków i zamianę polaryzacji – prostownik „nie iskrzy" przy zwieraniu krokodylków,
• realizację pracy buforowej – nie trzeba odłączać prostownika od akumulatora bezpośrednio po zakończeniu ładowania (prostownik podłączony do akumulatora stale mierzy napięcie na jego zaciskach i automatycznie wyłącza, a po stwierdzeniu spadku napięcia ponownie włącza proces ładowania)
• funkcja BOOST, inaczej szybkiego ładowania (w krótkim czasie doładowuje akumulator w stopniu wystarczającym do rozruchu auta)
• funkcja rozruchu (szczególnie przydatna, kiedy akumulator jest rozładowany, a samochód potrzebny jest natychmiast)

Polecane produkty

Producenci i ceny

Na rodzimym rynku jest cała masa urządzeń produkowanych w Polsce i za granicą. Zanim jednak wydasz 50 zł na najtańszy prostownik znaleziony na półce supermarketu, zastanów się, czy warto. Być może lepiej zapłacić nieco więcej i kupić sprzęt, który bezawaryjnie posłuży przez wiele lat. Oto kilku wybranych producentów prostowników:

• AEG
• Bester
• Black&Decker
• Ctek
• Bosch
• Deca
• Elsin
• Inelco (Dania)
• Józef Kukla
• Stef-Pol
• Telwin

Za najtańsze i najprostsze prostowniki trzeba zapłacić ok. 50 zł. Tanie nie oznacza złe. Jednak przed zakupem sprawdź jakość wykonania oraz długość gwarancji producenta. Tego rodzaju prostowniki z reguły nie mają żadnych zabezpieczeń przed przeciążeniami spowodowanymi ładowaniem całkowicie rozładowanego akumulatora, przed zwarciem czy odwrotnym podłączeniem „krokodylków”.
Przekroczenie granicy 100 zł pozwala na zakup urządzenia, które wymienione zabezpieczenia posiada.
Jeżeli chcesz kupić dobry prostownik mikroprocesorowy, musisz przygotować się na wydatek minimum 250 zł. Powyżej 300 zł kupisz już bardzo dobre urządzenie wyposażone w większość wymienionych wcześniej funkcji dodatkowych.
Najdroższe prostowniki mogą kosztować nawet powyżej tysiąca złotych.

Przedział cenowy	Prostownik	Rodzaj i cechy
do 80 zł	Stef-Pol EST 301 12V/6A	do akumulatorów kwasowo-ołowiowych napięcie wyjściowe: 12 V prąd ładowania skuteczny: 4,5 A
do 110 zł	Deca Mach 113	do akumulatorów kwasowo-ołowiowych napięcie wyjściowe: 12 V prąd ładowania skuteczny: 3 A
do 150 zł	Stef-Pol EST 511 12 V 6 A	mikroprocesorowy – do akumulatorow kwasowo-ołowiowych i żelowych napięcie wyjściowe: 12 V prąd ładowania skuteczny: 5 A
do 170 zł	Dania Standard 6 A	do akumulatorów kwasowo-ołowiowych napięcie wyjściowe: 12 V prąd ładowania skuteczny: 4 A
do 300 zł	Elsin BNW 12 V 16 A	do akumulatorów kwasowo-ołowiowych i żelowych napięcie wyjściowe: 12 V prąd ładowania skuteczny: 16 A
do 400 zł	Telwin Leader 150	do akumulatorów kwasowo-ołowiowych napięcie wyjściowe: 12 V prąd ładowania skuteczny: 14 A funkcja BOOST i rozruchu
do 1000 zł	Semi Elektronik MSW 12-46	mikroprocesorowy do akumulatorów kwasowo-ołowiowych i żelowych napięcie wyjściowe: 12 V prąd ładowania skuteczny: 33 A

Podsumowanie

Dobierając prostownik do własnego akumulatora samochodowego, należy zwrócić przede wszystkim uwagę na jego dopasowanie do parametrów posiadanego akumulatora, długość gwarancji producenta, jakość wykonania, opinię rynkową o produktach firmy, jej renomę. Warto sprawdzić stronę producenta, fora internetowe, wypytać sprzedawców przed zakupem. I oczywiście zapoznać się z naszymi ostatnimi podpowiedziami.

Nie każdy prostownik przeznaczony jest do każdego rodzaju baterii, zwłaszcza jeśli chcesz kupić urządzenie z niższej półki cenowej. Sprawdź, czy Twój akumulator jest kwasowo-ołowiowy czy żelowy i dobierz typ prostownika.

Dobierając prostownik, należy wziąć pod uwagę pojemność akumulatora. Wartość skutecznego prądu ładowania powinna odpowiadać 1/10 pojemności Twojego akumulatora. Pamiętaj, że na opakowaniu najczęściej producenci podają wartość szczytową prądu ładowania, która jest wyższa niż wartość skuteczna. Oczywiście możesz wybrać ładowarkę, która automatycznie dobierze prąd ładowania do pojemności akumulatora (o ile mieści się w zakresie prostownika). W takim wypadku musisz jednak liczyć się z większymi wydatkami.

Jeśli posiadasz więcej niż jeden pojazd i chcesz mieć możliwość ładowania dwóch baterii na raz, poszukaj prostownika „2 w 1". W ofertach sklepów elektrycznych i motoryzacyjnych łatwo trafić na podwójny prostownik w jednej obudowie.

Jeżeli w posiadanych przez Ciebie samochodach zamontowane są akumulatory różnego typu, naturalnym wyborem będzie prostownik mikroprocesorowy, który może ładować zarówno baterie kwasowo-ołowiowe jak i żelowe. Prostowniki standardowe nie dają takich możliwości. Jeśli jednak posiadasz taki sam rodzaj akumulatora np. w samochodzie i motocyklu, możesz stosować jeden prostownik standardowy. Upewnij się tylko, czy ma przełącznik z 12 V na 6 V i czy prąd ładowania odpowiada pojemności posiadanych baterii.

Życzymy, aby prostownik przydawał się jak najrzadziej.