Jaki ekspres do kawy kupić?
Kilka pytań, zanim kupisz
Kawa „po turecku”, amerykańska czy włoskie espresso – wielu z nas zaczyna dzień od porannej dawki kofeiny. Producenci ekspresów prześcigają się w wymyślaniu modeli, które mają przyrządzić kawę o wymarzonym smaku i aromacie, sprawiając przy tym, że pracochłonny dotychczas obowiązek parzenia kawy, staje się łatwy i przyjemny.
Chcesz wybrać ekspres do kawy, który spełni Twoje wymagania? Marzy Ci się, żeby Twój ekspres przyrządzał również cappuccino i latte? Poradzimy Ci jak dobrać odpowiedni rodzaj i model, który zaparzy kawę jaką lubisz. Wyjaśnimy co znaczą poszczególne parametry, w jaki sposób wpływają na jakość przyrządzanej kawy.
Przed przeczytaniem naszego poradnika, odpowiedz sobie na kilka pytań:
Lubisz kawę parzoną w tradycyjny sposób, czy marzy Ci się ekspres, który przyrządzi kawę jak z dobrej kawiarni?
Zależy Ci na tym, żeby kawa zaparzała się szybko, czy czas przyrządzania nie ma dla Ciebie znaczenia?
Chcesz, żeby Twój ekspres przyrządzał różne typy kaw?
Rodzaje
Ekspresy przelewowe
Ekspres przelewowy Philips Ekspres przelewowy można nazwać ekspresem tradycyjnym, bo przyrządza kawę przypominającą w smaku tę „po turecku” (zalewaną wrzątkiem). Zasada jego działania nie jest skomplikowana – woda zagotowywana jest w specjalnym pojemniku z grzałką, a następnie przelewana przez papierowy lub stały filtr z kawą, trafia do wykonanego z żaroodpornego materiału dzbanka lub stalowego termosu.Jedną z zalet takiego urządzenia jest możliwość przyrządzenia dużej ilości kaw za jednym razem – pojemniki na wodę mogą pomieścić od 0,3 do 2 litrów (jedna filiżanka kawy to ok. 100-150 mililitrów).
Ekspresy przelewowe pozwalają też na długie utrzymanie wysokiej temperatury sporządzonego wywaru – większość z nich jest wyposażona w płytę utrzymującą ciepło. Termos, który zastępuje w niektórych urządzeniach dzbanek, pozwala na zachowanie temperatury nawet do 4 godzin (w modelu Philips HD 7546).
Ekspresy przelewowe mają niestety kilka wad. Przede wszystkim, proces przyrządzania w nich kawy jest dość pracochłonny (zazwyczaj wymaga wymiany filtra) i długi (przyrządzenie wywaru trwa około 10-15 minut). Duże pojemniki na wodę są przydatne, gdy chcesz przyrządzić kawę dla kilku osób jednocześnie, ale zupełnie niefunkcjonalne, jeśli potrzebujesz tylko jednej filiżanki.
Ekspresy przelewowe nie mają funkcji przyrządzania kawy cappuccino (kawa z dodatkiem spienionego mleka) lub latte (warstwowy napój składający się z mleka, kawy i mlecznej piany), a tylko nieliczne z nich pozwalają na regulowanie mocy kawy.
Kawa z ekspresu przelewowego zawiera ciężko przyswajalne składniki (substancje gorzkie i kwasy). Wywar przyrządzony w takich ekspresach charakteryzuje się wysoką zawartością kofeiny – jedna filiżanka zawiera od 60 do nawet 100 mg tej substancji, czyli dwa razy więcej niż kawa przyrządzona w ekspresie ciśnieniowym. Żeby przybliżyć Ci, co oznaczają te liczby, przygotowaliśmy tabelę pokazującą zawartość kofeiny w innych popularnych napojach:
| Napój | Ilość |
|
|---|---|---|
| Kawa rozpuszczalna | 150 ml | 60 |
| Kawa bezkofeinowa | 150 ml | 3 |
| Herbata | 150 ml | 40 |
| Cola | 330 ml | 30 |
| Napój energetyzujący | 330 ml | 85 |
| Gorzka czekolada | 50 g | 25 |
| Filiżanka czekolady | 150 ml | 4 |
Ceny ekspresów przelewowych wznoszą średnio od 40 do 700 złotych.
Ekspresy ciśnieniowe
Ekspres ciśnieniowy to taki, w którym gorącą woda jest tłoczona przez kawę pod ciśnieniem, co pozwala skrócić czas kontaktu kawy z wodą, dzięki czemu sam proces zaparzania jest bardziej kontrolowany. To z kolei umożliwia rozpuszczenie w wodzie najbardziej pożądanych substancji, takich jak tłuszcze, cukry i proteiny, pozostawiając w fusach większość gorzkich aromatów i substancje drażniące żołądek.
Szczególną grupą są ekspresy wysokociśnieniowe, umożliwiające zaparzenie klasycznego włoskiego espresso. Espresso jest szczególnym rodzajem kawowego naparu, to 25 ml kawy zaparzonej w czasie ok. 25 sekund pod ciśnieniem około 9 barów w temperaturze 88-92 stopni Celsjusza. Kawa zaparzona w taki sposób ma zrównoważony smak, oleistą konsystencję i piankę (Cremę) koloru orzechowego. Pianka ta pozwala dłużej zachować pożądany aromat i temperaturę.
Espresso jest następnie bazą do tworzenia całej gamy napojów kawowych, jak np. popularne cappucino czy latte macchiato. Warto również podkreślić, że zrobienie tzw „zwykłej kawy” w ekspresie wysokociśnieniowym odbywa się również na bazie espresso – po dodaniu do niego gorącej wody.
Typy ekspresów ciśnieniowych to:
Kawiarka (kafeteria lub moka) – jest to ekspres niskociśnieniowy. Składa się z pojemnika na wodę, sitka na kawę i dzbanka, do którego przedostaje się pod ciśnieniem zaparzony napój. Takie ekspresy są zazwyczaj wykonane z aluminium (tańsze, można je kupić już za około 30 złotych) albo ze stali (droższe i trwalsze – najtańsza kosztuje ok. 90 złotych).
Bardzo funkcjonalnym rozwiązaniem jest moka z porcelanowym pojemnikiem na kawę (zdjęcie), który służy jako dzbanek. Kawiarka pozwala na przyrządzenie od 1 do 6 filiżanek „małej czarnej” (jedna taka filiżanka to ok. 50 mililitrów).
Kawiarka Sheherezada,
Pożegnanie z AfrykąZaparzanie kawy w takim ekspresie twa od 5 do 15 minut (w zależności od wielkości kawiarki). Kawę parzy się na niewielkim ogniu, można też kupić kawiarki przystosowane do użycia na płycie indukcyjnej.
Napar sporządzony w takim zaparzaczu charakteryzuje się mocnym, aromatycznym (czasem lekko kwaskowym) smakiem, i brakiem pianki.
Są jednak smakosze, którzy delektują się kawą z zaparzacza i nie wyobrażają sobie innego sposobu jej przyrządzania (dla przykładu – w popularnym sklepie z kawą/kawiarnią Pożegnanie z Afryką używa się tylko kawiarek).
Ekspres ręczny (kolbowy, dźwigniowy) – ceniony wśród smakoszy kawy. Zmielone ziarna w takim urządzeniu wsypuje się do sitka, a kolbę z sitkiem przymocowuje się do ekspresu. Woda pod ciśnieniem przepływa przez zmieloną kawę, 
Ekspres kolbowy,
Krups F880dzięki czemu do filiżanki wydostaje się gotowy napar. Ekspres kolbowy pozwala na przygotowanie od 1 lub 2 espresso (25-50 ml), zazwyczaj do ekspresu są dołączone dwa osobne sitka – pojedyncze i podwójne. Większość posiada wbudowane urządzenie (dyszę), która służy do spieniania mleka i umożliwia przyrządzenia białej kawy (cappuccino lub latte).
Dla kogo ekspres ręczny? – Kawa z ekspresu kolbowego to kwintesencja włoskiego stylu zaparzania kawy. Przeznaczone są dla tych, którzy spotkanie z kawą celebrują bez pośpiechu, delektując się najlepszym smakiem i aromatem. Zalecane jest, by zakup ekspresu kolbowego łączyć jednocześnie z zakupem młynka żarnowego (ponieważ tylko żarnowe młynki umożliwiają precyzyjną regulację grubości mielenia). Taki dwuczęściowy zestaw zadowoli tych, którzy nad wygodę obsługi stawiają bezkompromisowo doskonały smak kawy w stylu włoskim. Prawie wszystkie modele umożliwiają przygotowania dwóch kaw jednocześnie, dzięki specjalnemu podwójnemu dozownikowi. Taki ekspres przyda się w domu, w którym kawę pije więcej niż jedna osoba.
Modeli ekspresów kolbowych jest bardzo wiele. Takie urządzenie można kupić już za 110 złotych (First 5475), najdroższe plasują się w przedziale od 1000 do nawet 4400 złotych (La Pavoni 18 Stradivari Professional Lusso). Droższe modele mają solidniejszą konstrukcję i stabilniej utrzymują temperaturę.
Ekspres automatyczny – taki, który wszystko lub prawie wszystko zrobi za Ciebie. Stopni automatyzacji takich urządzeń jest sporo, różne są też ceny – od 400 zł do nawet 23 000 – 28 000 zł (za ekspresy profesjonalne, takie jak Jura X9 Platinum). Każdy ekspres automatyczny posiada wbudowany młynek (niektóre umożliwiają wybór stopnia zmielenia ziaren, np. Siemens TK 52002) i dwa bojlery, które umożliwiają przygotowanie dwóch filiżanek kawy jednocześnie. Bardziej zaawansowane modele automatyzują również tworzenie napojów kawowych z dodatkiem mleka, takich jak np cappucino, latte czy latte macchiato.
Koneserzy kawy często zarzucają takim ekspresom zbytnią automatyzację, ograniczającą wpływ użytkownika na proces przyrządzania napoju. Z praktycznego punktu widzenia sprowadza się to do pewnego kompromisu. Wygoda i oszczędność obarczona jest mniejszą kontrolą nad parametrami zaparzania, co zniechęci jedynie najbardziej zaawansowanych smakoszy kawy.
Ekspres kapsułkowy – to taki typ ekspresu automatycznego, który wymaga użycia specjalnych kapsułek ze zmieloną kawą (np. Krups Dolce Gusto). Są one pakowane próżniowo, co gwarantuje świeżość i aromatyczność czarnego napoju. Taki ekspres można dostać już za 300 – 400 złotych. 10 kapsułek z kawą kosztuje około 10 złotych, co daje cenę 1 zł za filiżankę. Kapsułki umożliwiają też zaparzenie konkretnego rodzaju kawy – latte, cappucinno albo bezkofeinowej.
Ekspres kapsułkowy
Krups Dolce Gusto KP2106
Ekspresy ciśnieniowo-przelewowe
To rodzaje ekspresów, które dają możliwość przyrządzenia kawy zarówno w systemie przelewowym (gdy potrzebujesz całego dzbanka naparu), jak i ciśnieniowym (posiada kolbę). Ceny takich ekspresów to ok. 130-700 złotych.
Czy wiesz że...? Firma Handpresso postanowiła dogodzić także tym kawoszom, którzy lubią pić dobre, czarne espresso wszędzie tam, gdzie się znajdą. Ciśnieniowy ekspres mobilny Handpresso Wild DomePod, dzięki niewielkim rozmiarom i manualnej obsłudze, przyda się na każdej wycieczce.
Handpresso Wild DomePod, obsługa
Ekspres do zabudowy
Do zabudowy kuchennej można dopasować pralkę, czemu by więc nie było można wpasować w nią też ekspresu do kawy? 
Ekspres do zabudowy, Whirpool ACE 100 IX
Producenci, podążając za najnowszymi trendami w architekturze wnętrz, proponują wygodne i oszczędzające przestrzeń rozwiązanie – ekspresy do zabudowy.
Występują one przeważnie jako ekspresy automatyczne, ale w takiej formie istnieją również modele kolbowe. Ekspresy do zabudowy produkują firmy takie jak: AEG, Whirlpool, Siemens, Miele, Electrolux, DeLonghi, Smeg. Na taką maszynę trzeba wydać od 1000 do 7500 złotych. Warto zwrócić uwagę, że ekspres do zabudowy jest zwykle 30-50% droższy niż ten samej klasy maszyna wolnostojąca (często zawierająca nawet te same części wewnątrz), a jego mycie jest utrudnione.
Parametry
Ciśnienie ekspresu – jak sama nazwa wskazuje – dotyczy ekspresów ciśnieniowych. Podawane jest w barach i określa maksymalną siłę, z jaką woda przepływa przez zmieloną kawę. Ciśnienie może wynosić od 3 (ekspresy niskociśnieniowe) do 19 bar. Ciśnienie od 12 do 19 bar jest standardem w ekspresach ręcznych i automatycznych. Zależność smaku kawy od ciśnienia z jakim jest przygotowywana przedstawia poniższy schemat:
Moc grzałki – Moc grzałki – czyli szybkość, z jaką nagrzewa się woda służąca do przyrządzania kawy mierzona w watach (W). Im większa moc ekspresu, typ szybciej będzie on gotowy do pierwszego użycia po włączeniu. Czas ten może trwać od 9 minut do 15 sekund. Moc grzałek w ekspresach przelewowych wynosi od 550 do 1700 W (w modelach ekspresów przelewowo-ciśnieniowych), a w ciśnieniowych – od 1050 do nawet 2650 W. W domowych ekspresach wysokociśnieniowych stosuje się dwie różne metody podgrzewania wody. Pierwszą jest Thermoblock, czyli ogrzewacz przepływowy. W niewielkich ekspresach skuteczniej utrzymuje stałą temperaturę parzenia kawy, co z kolei wpływa pozytywnie na aromat naparu. Pozostałe stosują boiler, w którym magazynowany jest zapas gorącej wody. Boilery w domowych ekspresach są zazwyczaj dość małe i przez to mniej stabilne temperaturowo niż Thermoblocki. Mają za to zaletę w postaci dostarczania mocnego strumienia pary do spieniania mleka.
Od długości procesu parzenia zależy smak kawy. Im dłużej kawa będzie miała kontakt z gorącą wodą, tym więcej jej substancji rozpuści sie w wodzie. Sztuka polega na tym, by rozpuścić te pożądane, ograniczając jednocześnie ilość tych odpowiedzialnych za gorzki smak i drażnienie żołądka. Im drobniej będzie zmielona kawa, tym proces rozpuszczania substancji będzie szybszy.
Filtry – ekspresy automatyczne mają często na wyposażeniu filtry wodne, takie jak filtr antychlorowy, który usuwa z wody nieprzyjemny zapach i posmak lub filtr węglowy, który oczyszcza wodę z bakterii.
Dodatkowe funkcje
Ekspresy automatyczne wyposaża się w przeróżne dodatkowe funkcje. Oto kilka najpopularniejszych:
Wyświetlacz LCD – udogodnienie dla każdego. Na ekranie wyświetlane są wybrane przez Ciebie funkcje i programy (część urządzeń, takich jak Saeco Talea Touch, daje możliwość dotykowego wyboru funkcji). Wyświetlacz sygnalizuje konieczność opróżnienia pojemnika z fusami i wymiany filtra. Podświetlane ekrany ułatwią przyrządzenie kawy w słabo oświetlonym pomieszczeniu.
System aroma whirl plus (czyli „wirowanie” aromatu) – wydobędzie dla Ciebie z kawy to, co w niej najlepsze. Dzięki zawartości elastycznego pojemnika, para wodna jest wprowadzana w system wirowania, dzięki czemu zaparzona kawa jest wyjątkowo aromatyczna (Bosch TKN 68E751).
Funkcja regulacji mocy (funkcja SBS) – jeśli rano lubisz pić mocną, czarną espresso, ale wieczorem masz już raczej ochotę na coś lżejszego – tak funkcja jest idealna dla Ciebie. Nie musisz zastanawiać się, czy ilość wsypanej przez Ciebie do sitka kawy da Ci wywar jakiego oczekujesz – automat zadecyduje za Ciebie. Niektóre ekspresy, takie jak Siemens TK 69009, umożliwiają wybór odpowiedniego programu.
System milk whirl („wirowanie” mleka) – umożliwia uzyskanie wyjątkowo spienionej i delikatnej piany do cappuccino i latte.
Funkcja Thermocream – nadaje kawie gęstą, kremową konsystencję (jak z włoskiej kawiarni).
System self-priming (samozasysanie) – zapobiega dostaniu się do wody i dysz ekspresu, co chroni urządzenie przed zapowietrzeniem.
System I.P.B.A.S. – opatentowany przez firmę Jura. Nadaje kawie wyjątkowo głęboki smak i aromat, dzięki funkcji wstępnego zaparzania (kawa jest przed przyrządzeniem przez chwilę moczona w gorącej wodzie).
Funkcja samooczyszczania – bardzo wygodne rozwiązanie dla zabieganych. Dzięki niej, nie musisz już codziennie myć ekspresu – za pomocą jednego przycisku oczyści się sam. Część ekspresów (np. Ariston MCA 16 ) posiada nawet automatyczną funkcję odkamieniania. Pamiętaj, że funkcja samooczyszczania nie gwarantuje Ci, że możesz zupełnie zapomnieć o myciu ekspresu!
Dodatki do ekspresu
Ziarna kawy Arabiki Blue MountainKawa – powinna być „gorąca jak piekło, czarna jak noc i słodka jak miłość”, mówi tureckie przysłowie. Koneserzy kawy raczej nie zgodzili by sie z tym stwierdzeniem. Dobrze przyrządzona kawa powinna mieć nie więcej niż 95 stopni, dzięki temu nie traci swoich walorów smakowych i aromatu.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak ogromne znaczenie dla jakości kawy ma dobór odpowiedniej grubości mielenia ziaren do typu ekspresu. Poniższa tabela pomoże Ci dobrać (lub w przypadku ekspresów automatycznych – ustawić) grubość mielonego ziarna:
| RODZAJ EKSPRESU | GRUBOŚĆ ZMIELONEGO ZIARNA |
|---|---|
| przelewowy | grubo mielona (jak grube ziarna piasku) |
| niskociśnieniowy | średnio mielona |
| ciśnieniowy | drobno lub bardzo drobno mielona (proszek) |
Rada dla zwolenników zdrowego trybu życia – czarna i mocna kawa, taka jak espresso, jest zdrowsza – nie odwadnia, szkodliwe kwasy są z niej wyeliminowane przez długi proces palenia ziaren!
Młynek do kawy – każdy koneser, oprócz dobrego ekspresu, posiada też młynek do mielenia ziaren. Przyczyna? Każda 
Młynek do kawy,
Pożegnanie z Afrykązmielona kawa po kilku godzinach traci aromat, a przez to – walory smakowe. Świeże mielenie gwarantuje doskonały smak naparu. Ekspresy automatyczne (i część ręcznych) posiadają młynek wbudowany w urządzenie. Ceny samych młynków wahają się od 50 do 300 złotych za młynek ostrzowy (udarowy) i od 150 do 2000 zł za młynek żarnowy (posiadający regulację grubości mielenia). W przypadku ekspresu wysokociśnieniowego posiadanie młynka żarnowego jest konieczne do poprawnego zaparzania kawy. Użytkownicy ekspresów przelewowych i niskociśnieniowych mogą poprzestać na młynku ostrzowym, lub w ostateczności kupować dobrej jakości kawę mieloną. Ciekawostką jest obecność na rynku ręcznych młynków żarnowych – jakością mielenia skutecznie konkurują ze swoimi elektrycznym odpowiednikami, kosztując jednocześnie dużo taniej.
Producenci
Zacznijmy od firm, które specjalizują się w produkcji ekspresów do kawy i kawowych akcesoriów. Do najbardziej znanych w segmencie sprzętu domowego należą:
- AEG
- Bosch
- De Longhi
- Gaggia
- Jura
- Krups
- Saeco
- Zelmer
Ranking ekspresów do kawy
Podsumowanie
Lubisz kawę parzoną w tradycyjny sposób, czy marzy Ci się ekspres, który przyrządzi kawę jak z dobrej kawiarni?
- Osobom przywiązanym do tradycji i „kawy po turecku” polecamy ekspres przelewowy.
- Osobom, które chcą przyrządzić kawę przypominającą w smaku tę, którą można kupić w kawiarni, polecamy ekspres automatyczny.
- Smakosze, którzy piją tylko wyselekcjonowane gatunki kaw i lubią proces jej przyrządzania będą się czuli najlepiej jako posiadacze ekspresu ręcznego.
Zależy Ci na tym, żeby kawa zaparzała się szybko, czy czas przyrządzania nie ma dla Ciebie znaczenia?
Jeśli zależy Ci na czasie i żyjesz w biegu, zainwestuj w ekspres ciśnieniowy (automatyczny, kapsułkowy), który przyrządzi dla Ciebie kawę w kilka minut.
Osobom, które kultywują proces przyrządzania kawy i lubią kawy parzone tradycyjnie, polecamy ekspresy przelewowe i kawiarki.
Chcesz, żeby Twój ekspres przyrządzał różne typy kaw?
Jeśli zależy Ci na przyrządzaniu różnych rodzajów kaw (latte, cappucino czy espresso), niezbędny jest Ci ekspres automatyczny z funkcją spieniania mleka i regulacją mocy kawy.
Życzymy udanego zakupu i relaksujących chwil przy filiżance ulubionej kawy!