Jaką patelnię kupić?

Smażenie to jedna z podstawowych kuchennych czynności. Żeby jej wykonywanie było wygodne, a otrzymane jedzenie smaczne i zdrowe, potrzebna Ci dobra patelnia. Ilość powłok i technologii może przyprawić o ból głowy, chyba, że przeczytasz nasz poradnik.

Rodzaje

Patelnia klasyczna

Patelnia klasyczna Zelmer Prominium Okrągła, ze spłaszczonym dnem i płytkimi brzegami – tak właśnie wygląda klasyczna patelnia. Jeśli chodzi o materiał, z którego jest wykonana i wymiary – każdy znajdzie coś dla siebie. Jeżeli szukasz naczynia uniwersalnego, którego będzie można używać do smażenia każdej potrawy, patelnia klasyczna to wybór dla Ciebie.

Patelnia głęboka

SKK, patelnia sauté z linii Premium Plus Przypomina klasyczną, różni się do niej jedynie wysokością brzegów. Przyda się, jeśli zamierzasz smażyć duże ilości produktów, albo dusić potrawy. Przebierając w ofercie głębokich patelni, z całą pewnością natkniesz się na chiński wok. Kształtem przypomina misę, posiada okrągłe (tradycyjne) bądź lekko spłaszczone dno. Specjalnym, mniejszym rodzajem głębokiej patelni jest patelnia sauté, która, dzięki wysokim ściankom i nieprzywierającej powłoce, idealnie rozprowadza ciepło i umożliwia smażenie na niewielkiej ilości tłuszczu.

Patelnia do grillowania

Patelnia do grillowania Skeppshult Jeśli uwielbiasz grillować, ale nie masz własnego ogródka, nic straconego – dzięki specjalnej patelni do grillowania możesz to robić we własnej kuchni. Taka patelnia posiada na dnie rowki albo kratkę, dzięki czemu do smażonego mięsa dochodzi od dołu powietrze. Ta konstrukcja pozwala na otrzymanie potraw, które wyglądają i smakują podobnie, jak te robione na klasycznym, ogrodowym grillu. Warto zaznaczyć, że taki sposób przyrządzania mięsa jest bardzo zdrowy, bo podczas grillowania z mięsa wytapiana jest większość tłuszczu.

Patelnie o specjalnym przeznaczeniu

Oprócz patelni klasycznych i głębokich, na rynku nie brakuje też modeli do zadań specjalnych, które służą do smażenia konkretnego rodzaju produktu. W ofercie niektórych producentów możesz znaleźć:

patelnię do jajek (ze specjalnymi otworami wyprofilowanymi do smażenia jajek)
patelnię do naleśników (płaska, z płytkimi brzegami, do zestawu przeważanie dołączana jest specjalna szpatułka do rozprowadzania ciasta na powierzchni patelni)
patelnię do ryb (z grillowanym dnem dopasowanym do kształtu ryby, umożliwia smażenie bez tłuszczu)
patelnię do klusek (posiada głębokie otwory w kształcie jajek)
patelnię do racuchów (zwana też patelnią szkocką, posiada otwory pozwalające na smażenie małych naleśników bądź racuchów)

Każda z nich ma kształt i powłokę przystosowaną do smażenia jednego z tych produktów. Spójrz na przykłady:

patelnia do jajek	patelnia do naleśników	patelnia do ryb	szkocka patelnia do racuchów

Emalia Olkusz Patelnia Olkuska Tradycja do jaj	Le Creuset SKU L2036-27	TVS Platino 000353	Szkocka patelnia do naleśników Skeppshult

Patelnia elektryczna

Wciąż jeszcze walczy o popularność w Polsce i pewnie w końcu ją zdobędzie, ponieważ jest bardzo funkcjonalna. Można ją zabrać ze sobą w podróż, podłączyć do prądu, a potem – smażyć, dusić, gotować, a nawet piec. Do przyrządzania potraw na takiej patelni niepotrzebna Ci kuchenka. Wyposaża się ją w specjalne nóżki umożliwiające ustawienie urządzenia w dowolnym miejscu. W przeciwieństwie do niektórych modeli standardowych, idealnie rozprowadza ciepło.

Decydując się na konkretny rodzaj patelni pamiętaj, żeby dopasować jej wymiary do swoich potrzeb. Jeśli potrzebna Ci patelnia dla jednej osoby, wybierz model o niewielkim, bądź średnim rozmiarze (o średnicy 12-20 cm). Jeśli zamierzasz gotować dla dwóch-trzech osób, wybierz model o średnicy 20-26 cm. Dużym rodzinom polecamy zakup patelni o średnicy większej niż 26 centymetrów.

Materiał

Materiał, z którego wykonana jest patelnia, ma ogromne znaczenie. To od niego zależy jakość i komfort gotowania. Patelnie wykonuje się z:

aluminium
żeliwa
stali
miedzi
tytanu

Patelnie aluminiowe bardzo szybko i równomiernie się nagrzewają, ale też równie szybko tracą ciepło. Są lekkie, a przy tym dość odporne. Niestety, naukowcy dowiedli, że w wysokich temperaturach (powyżej 180 °C) wydzielają szkodliwe dla zdrowia aluminium, dlatego pokrywa się je powłokami, np. nieprzywierającym teflonem. Najwyższą jakość mają patelnie z aluminium anodowanego. Są twardsze niż stal, za to świetnie przewodzą ciepło.

Uwaga! Nie wszystkie aluminiowe patelnie nadają się do użycia na kuchenkach indukcyjnych.

Rozgrzewając patelnię aluminiową najpierw wrzuca się na nią kroplę wody. Jeśli kropla „tańczy” po powierzchni oznacza to, że na patelnię można rozprowadzić tłuszcz.

Patelnie żeliwne nazywa się potocznie „patelniami cygańskimi”. Żeliwo ma wiele zalet – jest trwałe, można na nim smażyć praktycznie wszystko (nawet w bardzo wysokich temperaturach), dobrze trzyma ciepło. Patelnie żeliwne są „zdrowe”, żelazo, które wydzielają, jest dobre dla osób cierpiących na anemię i choroby serca. Pamiętaj! Żeliwo sporo waży.

Rozgrzewając patelnię żeliwną należy na niej najpierw rozprowadzić tłuszcz, poczekać, aż się rozgrzeje, a dopiero potem wrzucić składniki.

Patelnie stalowe cechuje wyjątkowa trwałość, szczególnie jeśli są wykonane ze stali nierdzewnej. Trudno je zarysować, dlatego smażone składniki można bez wyrzutów sumienia mieszać metalowymi sztućcami. Poza tym, kwasowe składniki (np. ocet, sok z cytryny) nie wchodzą z nią w reakcję, dzięki czemu potrawy nie mają metalicznego posmaku. Niestety, stal rozprowadza ciepło gorzej niż aluminium, dlatego patelnie stalowe nagrzewają się dość wolno.

Stal węglowa to materiał, z którego wykonuje się oryginalne, chińskie woki.

Patelnię stalową, które nie jest pokryta powłoką nieprzywierającą, należy najpierw zahartować. W tym celu, trzeba napełnić ją wodą wymieszaną z obierkami od ziemniaków i gotować około 15 minut. Potem, wystarczy zalać patelnię olejem, smażyć przez chwilę, a potem wytrzeć tłuszcz papierowym ręcznikiem. Po takim procesie patelnię można uznać za zahartowaną i gotową do użycia.

Patelnie miedziane to rzadkość, wciąż jednak znajdziesz je w ofercie niektórych producentów. Z miedzi produkuje się przede wszystkim patelnie profesjonalne. To materiał, który bardzo szybko się nagrzewa i świetnie utrzymuje ciepło. Patelnie miedziane mają ciekawy, brązowo-złoty kolor, są oryginalnym akcentem wystroju każdej kuchni. Patelnie tytanowe to nowość , która jest wciąż jeszcze towarem z wyższej półki. Tytan jest bardzo wytrzymały, odporny na zarysowania i nieprzywierający.

Co to znaczy, że patelnia jest odlewana? Technika odlewania była stosowana przy wyrobie patelni od zamierzchłych czasów. Sprawia, że konstrukcja naczynia jest trwała, pozwala na zachowanie odpowiedniej gęstości materiału. Odlewane patelnie są grubsze i bardziej wytrzymałe od standardowych.

patelnia aluminiowa	patelnia stalowa	patelnia miedziana	patelnia żeliwna

Emalia Olkusz, patelnia Flores	De Buyer Force Blue	Ballarini Il rame	Głęboka patelnia Skeppshult

Powłoki

Chcesz, żeby patelnia była nie tylko trwała, ale też przystosowana do smażenia bez tłuszczu? Szukasz takiej, do której potrawy nie będą przywierać? Sprawdź, czy patelnia, którą zamierzasz kupić jest pokryta powłoką. Poniżej znajdziesz krótki przewodnik, który z całą pewnością pomoże Ci w zakupach: Powłoka teflonowa (PTFE) – Teflon® to powłoka fluoro-polimerowa, która została wynaleziona w laboratorium firmy DuPont. Do dziś jest znakiem handlowym tej właśnie firmy. Powłoka teflonowa jest bardzo praktyczna i sprawia, że na patelni można smażyć bez użycia tłuszczu, a składniki nie przywierają do jej powierzchni. Jedną rzeczą, o której należy pamiętać jest to, by podczas smażenia nie mieszać potraw metalowymi sztućcami – większość powierzchni teflonowych łatwo zarysować.

Powłoki teflonowe mogą mieć różną grubość i składać się z różnej ilości warstw. Najlepsze, najbardziej wytrzymałe są powłoki potrójne o grubości 40 mikronów (Teflon® Platinum). Taka grubość sprawia, że do mieszania smażonych składników można używać nawet metalowych sztućców.

Jakiś czas temu specjaliści podnieśli alarm ostrzegając, że tanie patelnie teflonowe mogą być niebezpieczne dla zdrowia, bo wydzielają rakotwórczy kwas perfluorooktanowy (PFOA). Firma DuPont obiecała wycofać szkodliwy składnik z produkcji do roku 2015 zaznaczając jednocześnie, że jego szkodliwe właściwości ujawniają się dopiero w temperaturze 260 stopni. Firma zapewnia też, że kawałki teflonu odłamane od powierzchni patelni nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Z całą pewnością należy jednak uważać na patelnie niskiej jakości, których powłoka jest jedynie imitacją teflonu i odchodzi już po kilku użyciach.

Jak rozpoznać taką podróbkę? Najlepiej zaufać znanym producentom. O użyciu oryginalnego Teflonu® świadczy znak oryginalnego Teflonu specjalny, niebieski znaczek umieszczony na opakowaniu, bądź w specyfikacji. Do najbardziej znanych producentów, którzy używają Teflonu® firmy DuPont należą: Emalia Olkusz, Zelmer, Ikea, Ballarini, Duka, Fiskars, Valira.

Powłoka tytanowa – tytan jest przede wszystkim bardzo wytrzymały i odporny na zarysowania (potrawy można mieszać nawet metalowymi sztućcami). Powłoka tytanowa sprawia, że jedzenie nie przywiera do powierzchni podczas smażenia. Podobnie jak w przypadku Teflonu® – im grubsza powłoka, tym większa jej odporność mechaniczna. Do powłok tytanowych bardzo często dodaje się elementy ceramiki (np. porcelanę), co sprawia, że powierzchnia patelni jest bardziej śliska i nieprzywierająca. Powłoka marmurowa – uchodzi za najtrwalszą, ponieważ marmur jest wyjątkowo odporny na zarysowania, przywieranie, odkształcenia. Taki rodzaj powłok stosuje niewielu producentów patelni, wyjątkiem jest m.in. firma Granchio. Powłoka ceramiczna – ostatnio coraz popularniejsza. Patelnie z taką powłokąprzede wszystkim równomiernie się rozgrzewają, dzięki czemu na powierzchni nie tworzą się ciepłe i zimne punkty. Śliska powłoka sprawia, że smażone składniki nie przywierają do powierzchni. Ceramika jest odporna na zarysowania. Inne powłoki nieprzywierające (PFTE) – na rynku nie brakuje też innych, innowacyjnych powłok, które mają podnieść komfort smażenia i zabezpieczyć patelnię przed zniszczeniem i które są produkowane, podobnie jak Teflon®, na bazie fluorowo-polimerowej. Są to np. amerykański Xylan® (powłoka firmy Whitford), Tefal® Expert Pro i Tefal® Expert Cast (powłoki firmy Tefal), Ecolon (powłoka firmy Neoflam) i wiele innych. Jakość powłoki zależy od wielu czynników, których laik na pierwszy rzut oka nie jest w stanie zauważyć. Dlatego najlepiej sugerować się uznaną i szanowaną marką.

Uwaga! Fakturowana powierzchnia minimalizuje wchłanianie tłuszczu, dzięki czemu smażone potrawy są zdrowsze. Patelnie z taką powierzchnią produkuje m.in. firma Zelmer.

Jakość dna

Kolejną częścią patelni, która wpływa na jej jakość jest jej dno. Od jego grubości i sposobu wykonania zależy to, czy patelnia będzie nagrzewać się równomiernie, czy nie będzie się szybko odkształcać i czy nie zarysuje Twojej kuchenki. Przede wszystkim, dobrej jakości dno nie powinno być zbyt cienkie. Najlepiej wybrać patelnię z dnem, które ma grubość przynajmniej 4 mm. Zapewnia dobre przewodzenie ciepła. Poza tym, dno patelni powinno być delikatnie wklęsłe. Taka konstrukcja pozwala uniknąć zarysowania kuchenki ceramicznej i indukcyjnej. Patelnia ze stalowym dnem Emalia Olkusz Komfort

Patelnia ze stalowym dnem Emalia Olkusz Komfort Materiał, z którego jest wykonane dno ma znaczenie szczególnie dla posiadaczy kuchenek indukcyjnych. Żeby zadziałała indukcja, potrzebny jest patelnia wykonana z materiału, który ma właściwości magnetyczne. I tak też, z kuchenkami indukcyjnymi najlepiej „współpracują” patelnie żeliwne, trochę gorzej – stalowe, a najgorzej – aluminiowe, miedziane, ceramiczne. Dno patelni często pokryte jest dodatkowym materiałem, o dobrych właściwościach magnetycznych, który nadaje się do użycia na wszystkich typach kuchenek, także indukcyjnych. Najczęściej jest to specjalny stalowy dysk.

Kupując patelnię koniecznie sprawdź, czy jest przystosowana do Twojej kuchenki. Taka informacja powinna być podana w specyfikacji.

Patelnie „z wyższej półki” posiadają w dnie specjalne systemy, których zadaniem jest równomierne rozprowadzanie ciepła na całej powierzchni. Mogą to być np. okrągłe kanały termiczne (Zelmer) lub indukcyjny system przekazu energii (TVS).

Tefal Vitaly z thermo-spot

Niektórzy producenci ułatwiają sprawdzanie, czy patelnia jest rozgrzana do odpowiedniej temperatury. Firma Tefal produkuje patelnie z tak zwanym thermo-spot, czyli punktem, który zmienia barwę na czerwoną, kiedy patelnia jest już rozgrzana i gotowa do smażenia. Patelnie Bergner mają wbudowany w rączkę mechaniczny miernik temperatury, a na uchwycie dobrze nagrzanych naczyń firmy Emalia Olkusz pojawia się logo firmy.

Uchwyt i pokrywa

Uchwyt

Uchwyt patelni ma duże znaczenie dla Twojego komfortu i bezpieczeństwa. Powinien być wygodny i nie nagrzewać się podczas użytkowania. Przede wszystkim,rączka powinna mieć ergonomiczny, dopasowany kształt, co zapobiega wyślizganiu się naczynia z rąk.Jeśli nie chcesz, by po jakimś czasie użytkowania uchwyt luzował się, a w najgorszym przypadku - odpadał od patelni, wybierz model z rączką na stałe połączoną z trzpieniem. Uchwyty przykręcane do korpusu są dużo mniej stabilne.

Patelnia z uchwytem stalowo-silikonowym Zelmer ComposiumBardzo ważny jest też materiał. Najtańsze patelnie mają uchwyty wykonane z plastiku. Niestety, plastik łatwo się topi. Wystarczy, że krzywo ustawisz patelnię na palniku i po chwili możesz poczuć nieprzyjemny zapach topiącego się plastiku. Alternatywą dla plastiku jest np. bakelit, czyli najstarsze tworzywo sztuczne, które jest co prawda nieodporne na uszkodzenia mechaniczne i kruche, ale za to nie nagrzewa się i nie topi. Niektóre rączki wykonuje się też z aluminium, które jest bardziej odporne na wysokie temperatury. Wiele patelni ma uchwyt wykonany ze stali. Jeśli konstrukcja jest odpowiednia, a w rączkach znajdują się specjalne otwory chroniące rączkę przed przegrzaniem, patelnia jest bezpieczna dla użytkownika. Stal często pokrywa się silikonem albo fenolem. Oba materiały są odporne na wilgoć i wysoką temperaturę i sprawiają, że uchwyt nie wyślizguje się z ręki.

Patelnie ze stalowym, silikonowymi, aluminiowymi, bakelitowymi i fenolowymi uchwytami mogą być używane w piekarniku. Przedtem, należy jednak sprawdzić, co o takim użytkowaniu pisze producent. Należy też pamiętać, że aluminium, bakelit nie powinien nagrzewać się do temperatury wyższej niż 180 stopni , silikon – 230 stopni, a stal – 260 stopni.

Niektóre patelnie z wyższej półki mają rączki wykonane z drewna (np. bukowego). Jest to materiał bardzo odporny na uszkodzenia mechaniczne, nieprzewodzący ciepła i estetyczny.

Jeśli zależy Ci na tym, by patelnia zajmowała jak najmniej miejsca w Twojej szafce, wybierz model z odczepianą rączką (takie patelnie posiada w swojej ofercie firma Tefal).

A może patelnia z dwoma uchwytami? Takie modele też znajdziesz w ofercie niektórych producentów. Wyglądają prawie jak garnki, nie zajmują dużo miejsca w kuchni, można w nich z powodzeniem serwować jedzenie.

Pokrywa

Pokrywa może być dołączana do patelni (wtedy masz pewność, że idealnie pasuje). Jeśli nie ma jej w zestawie, zawsze możesz ją

Patelnia ze szklaną pokrywą, Anolon 82246 do niej dokupić (wybierz model z oferty tego samego producenta). Dobra pokrywka powinna być idealnie dopasowana. W ten sposób skraplająca się na niej podczas gotowania i smażenia woda czy pryskający tłuszcz, spływają powrotem na patelnię i nie zachlapują kuchenki. Większość pokryw jest wypukła. Taki kształt umożliwia dobrą cyrkulację powietrza podczas gotowania.

Bardzo ważne jest też to, by posiadała otwory, ewentualnie – piny dystansowe znajdujące się na obrzeżach, które pozwalają na ujście powstającej podczas gotowania pary.

Najlepsze pokrywy wykonane są z żaroodpornego szkła albo stali. Bardzo istotna jest jakość uchwytu – podobnie jak rączka patelni, powinien być skonstruowany tak, by się nie nagrzewać. Najlepiej, jeśli jest wykonany z aluminium, stali lub silikonu. Wszystkie te materiały umożliwiają użycie pokrywy w piekarniku (nie należy przekraczać temperatury 180 stopni w przypadku aluminium, 230 w przypadku silikonu i 260 w przypadku stali).

Producenci i ceny

Jeśli szukasz patelni dobrej jakości, marka i producent mają ogromne znaczenie. Uznane i szanowane firmy zajmujące się produkcją patelni używają dobrych jakościowo i bezpiecznych dla zdrowia materiałów. Oczywiście, dobra marka i dobra jakość kosztują. Płaci się za materiał, ale też renomę firmy. Oto producenci z dwóch przedziałów cenowych, którym z całą pewnością warto zaufać: Niższa półka cenowa (patelnie za 30-150 złotych)

Beka
Emalia Olkusz
Fagor
Fiskars
Granchio
Ilsa
Valira
Tefal
TVS
Zelmer

Wyższa półka cenowa (patelnie za więcej niż 200 złotych)

Anolon
Barazzoni
Circulon
De Buyer
Fissler
Silit
SKK
Skeppshult

Oczywiście, cena patelni zależy też od materiału, z którego jest wykonana . Najmniej zapłacisz za patelnie aluminiowe, stalowe i ceramiczne, a najwięcej – za żeliwne i tytanowe.

Jeśli kupujesz patelnię teflonową i nie masz pewności, czy zastosowana w naczyniu powłoka ma dobrą jakość, zwróć uwagę na cenę. Za 10-20 złotych nie kupisz patelni z oryginalną teflonową powłoką.

Polecane produkty

Podsumowanie

Jeśli szukasz patelni uniwersalnej, wybierz patelnię klasyczną, najlepiej z podwyższonymi brzegami (umożliwi Ci nie tylko smażenie, ale też duszenie potraw). Dobrze sprawdzą się patelnie aluminiowe z powłoką teflonową (sprawdź czy jest oryginalna) i stalowe (nadają się do kuchenek indukcyjnych). Wielkość dopasuj do ilości osób, którym ma służyć. Pamiętaj, że bardzo duże patelnie mogą nie nagrzewać się równomiernie. Jeśli szukasz patelni przeznaczonej do przyrządzania określonej potrawy, masz do wyboru patelnie do naleśników (w różnych kształtach), patelnie do klusek, patelnie do naleśników, patelnie do jajek i patelnie do racuchów. Jeśli masz miejsce w szafce i nie przeszkadza Ci to, że oprócz patelni przeznaczonej do smażenia jednego rodzaju potrawy, będzie Ci potrzebna też zwykła, tradycyjna, wybierz jeden z niestandardowych modeli. Pamiętaj, że najtrwalsze są patelnie żeliwne i tytanowe. Są one jednak dość drogie i jeśli nie chcesz wydawać majątku na patelnię, możesz też wybrać modele wykonane z innego materiału (stal, aluminium) upewniając się, że jest dobrej jakości (warto zaufać uznanym markom). Najlepiej, jeśli będzie pokryty nieprzywierającą, ochronną powłoką. Życzymy udanego wyboru i mnóstwa pysznych potraw przyrządzonych na nowej patelni!